Harran Üniversitesi (HRÜ) tarafından Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yoğun olarak tüketimi yapılan ithal çayın tüketim alışkanlıklarını ve özelliklerini laboratuvar ve yüz yüze anketlerle araştırdı.
HRÜ Veteriner Fakültesi ile Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu işbirliğiyle aralarında Şanlıurfa, Van, Gaziantep, Diyarbakır ve Mardin’in de aralarında yer aldığı 11 ilde yaklaşık 3 ay sahada ve laboratuvarlarda çalışma yapıldı.
Laboratuvarda yapılan analiz ve testlerde çayların içerisinde yer alan kimyasal, boyar madde ve toksin içerikleri incelendi.
Halkın çay içme alışkanlıkları ve değerlendirmelerinin tespiti için de 452 kişi ile yüz yüze anket yapıldı.
HRÜ Veteriner Fakültesi Doktor öğretim üyesi Kasım Takım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’de çayın en sık tercih edilen içeceklerin başında geldiğini söyledi.
Çay üzerine toplumda çok sayıda söylenti ve yanlış bilgilerin dolaştığını hatırlatan Takım, topluma katkı sağlamak amacıyla yoğun bir araştırma ve analiz çalışması yürüttüklerini dile getirdi.
Devletin ithal çaylar üzerinde hassasiyetle durduğunu ve tüm kontrolleri yaptığını vurgulayan Takım, “Çaylarda, boya ve zehirli madde içerikleri bulunduğuna ilişkin toplumda çok fazla söylenti var, zararlı kimyasallar (pestisit) kalıntıları olduğuna yönelik iddiaları araştırma amacıyla çalışma yaptık. Çay içenlerde gözlenen durumlardan birisi, ithal çaylar yerli çaylara oranla çok fazla dem veriyor, belki 2 kat daha fazla dem veriyor, burada daha çok ‘boyar madde mi katılıyor’ sorusunu akla getiriyor. Bizde bilimsel bir zeminde araştırma ve analiz yaptık.” dedi.
– “Çayın koyuluğu yapısından kaynaklanıyor”
Çayın sık tüketildiği Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerine yoğunlaştıklarını anlatan Takım, şöyle devam etti:
“Bölgemizdeki 11 ilden piyasada olan 80 çeşit çaydan örnek aldık. Bu numuneler üzerinde hem boyar hem de kimyasal madde analizi yaptık. Yine toksin, analizleri de gerçekleştirdik. Çayın koyuluğunu boyar maddeden çok yapısıyla alakalı bir durum olarak gözlemledik. Çayın suya çok fazla dem vermesinin yetiştiği bölgedeki ortamından kaynaklandığını ve buna göre değişkenlik kazandığını tespit ettik. Çayda zararlı kimyasallarda (pestisit) çok gündeme geliyor. Piyasadaki çaylarda var olan 600 etken zararlı maddenin her birini de numuneler üzerinde detaylıca araştırdık. Yani 80 örneğin 29 unda pestisit zararlı madde mevcut bunlarında 15’inde ise bu oran sağlığa zararlı olacak düzeyde görüldü. Devlet kontrolünde piyasaya giren çayların hiç birinde sorun yok ancak kaynağını bilmediğimiz yasal olmayan çayların kesinlikle tüketilmemesi gerekiyor zira içerisinde sağlığa zararlı kimyasallar görülüyor.”
– “Ayda hane başı 1 buçuk kilo çay tüketiliyor”
HRÜ Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğretim Görevlisi Sercan Cengiz de araştırma kapsamında çayın tüketim yönünü incelediklerini belirtti.
Bölgede halkın kaliteli çay içmeye özen gösterdiğini ve damak tadı olarak daha çok ithal çayı tercih ettiğini belirlediklerini ifade eden Cengiz, “Bölgede ailelerin hane başına ayda 1 buçuk kilo ortalama çay tükettiğini tespit ettik, çaya hane başına ortalama 113 lira para harcandığını belirledik. Bölge halkı çaya ciddi bir para harcıyor ve önemli bir piyasası var. Halkımız, alışkanlık ve keyif amaçlı çayı tükettiklerini belirtiyor. Bölgede ithal çay ise daha çok damak tadından dolayı tercih ediliyor. Anketimize katılan bireyler ambalaja önem veriyor. Halk daha çok kaynağı ve menşei belli olan çayı tüketiyor. Katılımcıların yüzde 80’i çayı, aileden kalma bir gelenek ve görenek olarak tükettiğini ifade ediyor.” diye konuştu.
Çalışmalara, öğretim görevlileri Yusuf Taha Okan ile Mehmet Emin Aydemir de destek verdi.
