Harran Üniversitesi (HRÜ) Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hasan Akan başkanlığında Harran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri koordinatörlüğü ve TÜBİTAK tarafından desteklenen “Doğal Çiçek Soğanları Projesi” kapsamında Mardin’de yaklaşık 4 yıldır yürütülen saha çalışması sonuç verdi.
Çalışmalarını doktora öğrencisi Maruf Balos ile yürüten Prof. Dr. Akan, AA muhabirine, saha çalışmaları kapsamında Artuklu ilçesinin Zinnar bölgesindeki 1100 metre rakımda bulunan kayalık alanda, yabani bir soğan türü popülasyonuyla karşılaştıklarını söyledi.
Bu bitkiye ait ölçümler ve örnek aldıklarını, bölgede inceleme yaptıklarını aktaran Akan, yapılan incelemede bitkinin daha önce keşfedilmemiş olduğunu tespit ettiklerini vurguladı.
Bitkinin bilim dünyası için çok değerli olduğunu anlatan Akan, şöyle konuştu:
“Bizim Mardin’de tespit ettiğimiz ilginç bir örnek ve bilim literatürü için yeni olduğunu kanıtladık. Bizim bulduğumuz bitki, Mardin’in Artuklu ilçesinin Zinnar bölgesi denilen bir coğrafyada, genellikle kayalık taşlık alanda bir bitki. Bizim bulduğumuz bu bitki, bilimsel ismiyle ‘Amaryllidaceae’ dediğimiz aslında Nergizgiller familyasına ait Allium cinsi, yani bizim bildiğimiz soğan ve sarımsağın bir diğer doğal türü.”
Prof. Dr. Akan, buldukları bitki türünü bilim dünyasına kazandırdıkları için çok mutlu olduklarını ifade ederek, yeni türlerin de keşfedilmesiyle ilgili çalışmalar yaptıklarını kaydetti.
Türkiye’nin yumrulu soğanlı bitkiler açısından çok zengin bir gen kaynağına sahip olduğunu aktaran Akan, şöyle devam etti:
“Bilimsel çalışmalarımızı tamamlayıp ve dünyadaki literatürünü araştırdıktan sonra bizim bu bitkinin, diğerlerinden yapısal olarak farklı bir karakter olduğunu bilim dünyasına kanıtladık. Çalışmamız, dünyanın en önemli prestijli botanik dergilerinden biri olan Finlandiya’nın Annales Botanici Fennici dergisinde yayınlandı. 30 Ağustos Zafer Bayramı’nda bitkimizle ilgili makale dergide yayınlandı. Türkiye’nin birçok yerinden yeni bitkiler keşfettim ama doğup büyüdüğüm şehir olan Mardin’den bilim dünyasına kazandırmış olmanın ayrı bir sevincini ve heyecanını yaşıyorum. Kendi şehrimize vefa borcu olsun diye bitkiye bilimsel adıyla ‘Allium mardinense’ ismini vermiş olduk. Türkçe karşılığı olarak da bitkiye Zinnar soğanı adı verildi.”
Akan, bilim dünyasına kazandırdıkları yeni türle Türkiye’de soğan türü sayısının 220’ye ulaştığını bildirerek, bu türlerin gelecek nesillere devamını sağlamak için koruma çalışmalarının başlatılması gerektiğinin altını çizdi.
Hasan Akan, yaptıkları çalışmada kendilerine bilimsel katkı sunan Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Yıldırım ile saha çalışmasında mihmandarlık yapan emekli din görevlisi Musa Geçit’e de teşekkür etti.
