Harran Üniversitesi Dünyanın En Değerli Baharatını Şanlıurfa’ya Yeniden Kazandırdı
Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Kaan Erden’in yürütücülüğünü yaptığı proje kapsamında safran bitkisi daha kaliteli ve verimli özelliklere getirildi, hastalık ve zararlılardan ari tohumu kullanılarak safran üretimine başlandı.
Safran Bitkisi tohumu, bağışıklık sistemi bozuklukları, iltihap, yaşa bağlı zihinsel gerilik gibi hastalıklarda tedavi alanların yanı sıra modern ve alternatif tıpta ve ilaç sanayisinde kullanılan oldukça öneme sahip tıbbi aromatik bitkilerin üretiminde kullanılmaktadır. Bölge ve ülke ekonomisi için çok önemli katkılar sağlayacak 1913 yılına kadar Şanlıurfa’da yetiştiriciliği yapılan ve tarımı unutulmaya yüz tutan Safran bitkisi, Harran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından desteklenen ‘Bazı Safran (Crocus sativus L.) Hatlarından Çeşit Adayı Geliştirilmesi ve Nitelikli Tohumluk Üretimi’ isimli projeyle yuvasına geri döndü.
2000 yılından beri safran bitkisine sahip çıkan Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesinde yapılan bu projeyle, üreticiler istediği özelliklere sahip tohumluğa erişim sağlayabilecekler. Çalışmalarını bir adım daha ileriye götürerek ülkenin en çok ihtiyaç duyduğu kalite ve verim özellikleriyle öne çıkan, hastalık ve zararlılardan ari tohumluk üretimine başlanan safran tarımı hakkında eğitici kitapçık hazırlanarak, safran tarımının gelişmesine katkıda bulunulacak.
Proje yürütücüsü Dr. Öğr. Üyesi Kaan Erden, dünyanın en pahalı baharatı olan safranın, tıpta, kozmetik sektöründe ve doğal boya olarak kullanılmakta olduğunu belirterek, Şanlıurfa için kültürel değeri olduğunu bildirdi.
Dr. Öğr. Üyesi Kaan Erden; “Yüzyıllar boyunca, dünyanın en kaliteli safranı, Şanlıurfa topraklarında yetişti ve 1. Dünya Savaşı ile geçici bir ayrılık yaşandı. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi olarak 2000 yılından bu yana yürüttüğümüz çalışmalarla, Safran bitkisinin bu topraklara yeniden kavuşmasını sağlayıp hasreti dindirdik.
Artık yeni hedefimiz, ülke tarımına yeni ve verimli safran çeşitleri kazandırmak. Tek yıllık, yumrulu, otsu yapıda olan safranın çiçeklerinden elde edilen 2,5-3 cm uzunluğundaki dişicik tepesi, kendisinin 100 000 katı hacimdeki sıvıyı boyayabilme gücüne sahiptir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerinde çok sevilen geleneksel Zerde ve İç Pilav safranla yapılır. Safranın, tedavi edici özellikleri de var. Uyarıcı, iştah açıcı, afrodizyak, kalp-damar hastalıklarına ve kansere karşı koruyucu, sivilce giderici ve gençleştirici da safrandan yararlanılmaktadır. Kuru, kıraç, verim gücü düşük arazilerde de rahatlıkla yetiştirilebilen safran, Şanlıurfa koşullarında sulama yapılmadan da üretilebilmektedir.
İklim değişikliği nedeniyle yaşanan kurak dönemlerde buğday, arpa ve mercimeğin dahi ürün vermediği yıllarda , safran bitkisi hayatta kalmakta ve ürün vermeye devam etmektedir. Birim alandan getirisi yüksek olduğu için, ülkemizde birkaç dekar alanda tarım yapmaya çalışan küçük ölçekli tarım işletmelerinin hayatta kalması ve köyden kente göçün önlenmesi açısından da büyük önem taşımaktadır.
Yoğun emekle tarımı yapılan bitkiden ülkemiz koşullarında 300-600 gram/dekar verim alınmakta. Projede kalite ve verim özellikleri belirlenecek çeşit adayı hatların, verimin artırılması ve daha ekonomik üretim yapılmasına katkıda bulunması planlanmaktadır. Üreticilerin toptan safran satış fiyatının 20-25 bin TL, perakende satış fiyatının ise 60 bin TL düzeylerinde olduğu düşünüldüğünde; 1 kg/da safran veriminin üreticiye 20-25 bin TL stigma gelir getirebileceği söylenebilir. Bunun yanında, ülkemizde eksikliği çekilen tohumluk safran yumrusu üretiminden de gelir elde etmek mümkündür. 2002 yılı itibariyle kaliteli safran yumruları iriliğine göre 120-250 TL/kg fiyatla satılmaktadır. Üretici koşullarında, kendisi için gerekli tohumluk ayrıldıktan sonra satışı yapılabilecek 40-50 bin TL/dekar tutarında safran yumrusu sahibi olunabilir.
Harran Üniversitesi, ihtiyaç duydukları konularda, çiftçilerimizle işbirliği yapmaya ve danışmanlık hizmeti vermeye hazırdır. Üretim yapmak isteyen çiftçilerimizi ZiraatFakültemize bekliyoruz ” diye konuştu.
Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sabri Çelik, Harran Üniversitesi Osmanbey Yerleşkesinde devam eden projeyi yerinde incelemelerde bulunarak proje yürütücüsü Ziraat Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Kaan Erden’den bilgiler aldı.
Rektör Prof. Dr. Mehmet Çelik’e Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Ali Çullu ve Ziraat Fakültesi akademisyenleri de eşlik etti.
Proje ekibini tebrik ederek başarılar dileyen Rektör Çelik, Harran Üniversitesi’nin bir çok konuda olduğu gibi bu konuda da önder olduğunu söyledi.
