Şanlıurfa’da renkli pamuk dönemi
Bereketli tarım topraklarıyla ‘tarımın başkenti’ olarak nitelendirilen Şanlıurfa’da, Harran Üniversitesi (HRÜ) Ziraat Fakültesi tarafından yaklaşık 3 yıl önce “Doğal Renkli Pamukların Harran Ovası Koşullarında Performanslarının Belirlenmesi Projesi” başlatıldı.
HRÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Haliloğlu öncülüğünde başlatılan projede yurt içi ve dışından temin edilen renkli ve beyaz pamuk tohumları üniversitenin deneme alanlarına ekildi. Projede 14 renkli genotip ve 2 beyaz pamuk çeşidinin ekimi yapıldı. Farklı tonlarda kahverengi ve açık yeşil pamuğun başarıyla yetiştirildiği projede 2 genotipin bölgeye uyumlu olduğu tespit edildi.
Söz konusu pamuklarla tekstilde maliyetlerin düşürülmesi hedefleniyor.
Renkli pamuk üretiminin ardındaki isimlerden Doç. Dr. Hasan Haliloğlu, projeyle ilgili BİHA’ya bilgiler verdi.
HALİLOĞLU: VERİM VE GÖRÜNÜM AÇISINDAN SONUÇLAR ÇOK İYİ
Özellikle son dönemde renkli pamuklarla ilgili özel sektörden talepler aldıklarını belirten Haliloğlu, projeyle ilgili şunları aktardı:
“Üç-dört yıl önce yüksek lisans çalışması için dışarıdan tohumlar temin ettik. Bu tohumları bir sene ektik. Yüksek lisans çalışması bitti. İkinci sene pandemiden dolayı denemeyi kuramadık, geçen yıl kurduk. 14 renkli pamuk, 2 de beyaz pamuk çeşidini kullanmak suretiyle bölgede en iyi uyum sağlayan 2 genotipimizi belirledik. Bu sene de o iki genotipi ektik. Gerçekten sonuçlar çok güzel verim bakımından ve genel görünüm bakımından çok iyi.”
Doç. Dr. Haliloğlu, yetiştirilen pamukların henüz lif özelliklerinin analizini yapmadıklarını kaydetti. “Renkli pamukların en büyük handikabı, lif katile özelliklerinin beyazlar gibi iyi olmaması” diyen Haliloğlu, “Lif özellikleri beyazlar gibi iyi olsa piyasada kendine çok iyi yer bulacaktır” dedi.
“DOKUMADA MALİYETİ YÜZDE 50 AZALTIYOR”
Türkiye’nin tekstil sektöründe önemli bir ülke olduğunu belirten Haliloğlu, tekstilde boyama işinin çevreye verdiği zararlara dikkati çekti. Haliloğlu, şunları söyledi:
“Görüştüğümüz bazı firmalar dışarıdan bu doğal renkli pamuklardan elde edilmiş ürünlere talebin olduğunu ancak hammadde bulmakta sıkıntı çektiklerini söyledi. Biz de böyle bir çalışmaya girişerek acaba bunu bölgede yaygınlaştırabiliriz miyiz dedik. Bu şekilde eğer bir sonuç alırsak en azından bu özel sektörün talebini de karşılamış oluruz dedik. Diğer taraftan özellikle tekstilde boyama işi inanılmaz derecede çevreyi kirletiyor. Orada yıkama işinde kullanılan su ve kimyasallar çevreyi kirletiyor. Bu sular gidiyor normal sulara karışıyor ve temizlemesi son derece zor bir durum bu. Renkli pamuklar özellikle tekstildeki boya maliyetini sıfıra indiği için üretim maliyetini inanılmaz derecede azaltıyor. Bu da dokumada yaklaşık yüzde 50 civarında bir maliyet azalması demek oluyor, bu da ekonomik anlamda önemli bir kriter.”
Bölgeye uyum sağlayan 2 genotipin her birinin yaklaşık 200 dekara yetecek kadar ellerinde mevcut olduğunu kaydeden Haliloğlu, isteyen çiftçilere ve firmalara sunabileceklerini ifade etti.
“BEYAZ PAMUKTAN HİÇBİR FARKI YOK”
Haliloğlu, renkli pamukların normal beyaz pamuklardan farklı bir yanı olmadığını belirterek, “Tarla hazırlığı, tohumluk miktarı, gübrelemesi, sulaması, ekim tarihi ve hasadı aynı, hiçbir farkı yok yani. Beyaz pamukta ne işlem yapıyorsak onu yapıyoruz. Beyaz pamuğu istediğimiz renge boyayarak istediğimiz tekstil ürününü elde edebiliriz. Ama renkli pamuklarda doğal renkli olduğu için boya olayı söz konusu değil, direkt iplik yapıp dokuma yapıp tekstil ürünü yapılabilir” diye konuştu.
