Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), tarımda ihtiyaçtan fazla su kullanımının önüne geçmek amacıyla, Türkiye’nin değişik yerlerinde seçilen bazı pilot sulama projelerinde ‘Kademeli Su Kullanım Hizmet Bedeli’ uygulaması konusunda çalışma başlattı.
Küresel iklim değişikliğiyle birlikte son yıllarda yaşanan kurak sezonlar, su tasarrufunun önemini bir kez daha gösterdi. Suyu en çok tüketen sektör olarak tarım sektöründe yapılacak az bir tasarruf dahi büyük önem taşıyor.
Suyun büyük kısmı tarla içerisinde kaybolduğundan tarla içi sulama yöntemlerinin su tasarrufu sağlanacak şekilde uygulanması gerekiyor.
Bu amaçla DSİ tarafından inşa edilerek işletmeye açılan sulama tesislerinde yüzde 62 yüzeysel, yüzde 21 yağmurlama, yüzde 17 damla sulama yöntemi kullanılıyor. Ancak damla ve yağmurlama sulama yöntemi uygulandığında bile ihtiyacın çok üzerinde su kullanılabiliyor.
Bu sebeple, suyun ihtiyaçtan daha fazla kullanımının önüne geçmek amacıyla sulama yönetiminin finansmanı için temel kavram olan ve tesisin işletme, bakım, onarım ve yönetim giderlerinin karşılığı olarak ödenen “Su Kullanım Hizmet Bedeli” kullanılan su miktarına veya hacme göre alınacak.
Mevcut durumda bazı projelerde uygulanmakta olan “hacme göre ücretlendirme” de, her bir metreküp suyun ücreti sabit iken, yeni pilot uygulamayla birlikte, bu ücret sabit olmayacak. Kullanılan her birim su artışında veya azalışında ücret artarak veya azalarak uygulanacak.
Böylece su kullanım hizmet bedeli, az su kullanıldığında artarak ödüllendiren veya çok su kullanıldığında artarak cezalandıran bir yaklaşımla uygulanacak, bitkinin ihtiyacı kadar su kullanımını teşvik edilecek.
Uygulamayla, su kullanıcıları birim alanda daha az su tüketmek için modern sulama yöntemlerine geçiş yaparak su tasarrufu sağlayacaklar.
Bunun yanında işletme ve bakım maliyetleri düşürülecek, su ve toprak kaynakları korunmuş olacak, az su kullanılacağından özellikle pompaj sulamalarda enerji maliyetleri düşürülerek, çiftçinin sulama hizmetinden daha da ucuza yararlanması sağlanacak.
Bu kapsamda DSİ’ye bağlı Bölge Müdürlükleri ilk aşamada belirlenen; Bursa, Eskişehir, Karaman, Çorum, Mersin, Tokat, Malatya, Diyarbakır, Kayseri, Antalya, Şanlıurfa, Burdur, Afyon, Sivas, Gaziantep, Muğla ve Çanakkale illerinde 29 adet sulamada, 115 bin 349 hektar alanda pilot çalışma yapılması için hazırlıklara başladı.
Pilot uygulamanın; su kullanım verimine, işletme, bakım, onarım ve yönetim sürecine etkileri ortaya konularak, alt yapısı uygun olan her sulama projesi özelinde uygun olan “Kademeli Su Kullanım Hizmet Bedeli” modelleri yaygınlaştırılacak.
