Harran Üniversitesi’nde Akrep Zehrinden Meme Kanseri İlacı Geliştiriliyor
Göreve geldiği günden itibaren bölgede önemli bir üne sahip olan akrep zehrinin katma değeri
yüksek ürünlere dönüştürülmesi için çeşitli projelere destek verme kararı alan Harran
Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sabri Çelik’in desteğiyle akrep zehri laboratuvarı ve
üretim tesisinden elde edilen farklı zehirler, çeşitli araştırma alanlarında kullanılmaya
başlandı.
Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Şahin Toprak koordinatörlüğünde
kurulan Harran Üniversitesi Akrep Venom Araştırma Grubu’ndaki akademisyenler tarafından
anti kanser, antimikrobiyal ve tıptaki diğer kullanımı üzerinde bilimsel çalışmalar hız
kesmeden devam ediyor.
Yapılan çalışmalar meyvelerini vermeye başladı
Bu bağlamda yürütülen projelerden birisi de Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi
Doç. Dr. İsmail Koyuncu ve ekibi tarafından meme kanserleri için akrep zehrinden antikanser
ilaç geliştirmek amacıyla yapılıyor.
Akrep zehirlerinin, kanserin ilerlemesine karşı etkili olan birçok biyoaktif bileşiği içerdiğini
belirten Doç. Dr. İsmail Koyuncu; “Kara akrep (Androctanus Crassicauda) zehiri, heyecan
verici tıbbi beklentileri olup, bir ilaç adayı olma potansiyeli olan en pahalı ve ölümcül
zehirdir. Birkaç akrep zehiri peptidi birçok hastalıkta umut verici olmuştur. Yapısal ve
fonksiyonel spesifikliği nedeniyle, akrep peptidleri, özellikle kanser, kalp ve damar
hastalıkları ve diğer bağışıklık sistemi yetmezlikleri hastalıklar için spesifik ilaçların
geliştirilmesinde yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Akrep zehir içeriğinin akrebin türüne ve yaşadığı ortama göre değişiklik göstermesi nedeniyle
aynı türe ait akrep zehrinin dahi farklı farmakolojik etkileri olmaktadır. Bu nedenle bu
çalışmada Şanlıurfa yaşayan kara akrep türü zehrinin metabolit profili ve anti kanser özelliği
araştırıldı.
Bu çalışmada; elektrik dürtü yöntemi ile akreplerden toplanan zehirler işleme tabi tutularak,
3-10 kDa arasındaki büyüklüğe sahip zehir fraksiyonları elde edildi. Elde edilen zehir
fraksiyonlarının on farklı kanser (meme, prostat, akciğer, kolon vb.) ve normal hücreler
üzerindeki anti-kanser etki ve etki mekanizması incelendi. Çalışma sonucunda akrep zehirinin
en güçlü anti-kanser etkiyi meme kanseri (MDA-MB-231) üzerinde apoptozis dediğimiz ölüm
mekanizmasını tetikleyerek gösterdiği ayrıca normal meme hücrelerine de zarar vermediği
tespit edildi.
