HRÜ’den bor madeninin katma değerini artıracak buluş

Harran Üniversitesi bilim insanları, dünya bor rezervinin yüzde 76’sına sahip olan ülkemizde bor madeninin katma değerini arttıracak bir buluşun patentini aldı.

Son zamanlarda dünya nüfusunu artmasının bir sonucu olarak araç sayılarının çoğalmasından dolayı petrol ve türevlerine karşı aşırı talep oluştuğu bilinmektedir. Artan bu talepten kaynaklanan tüketim sonucunda yer altı kaynakları tükenmekte ve hava kirliliği de hızla artmaktadır. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü, hava kirliğinin önlenmesi için acil olarak elektrikli araçların 2030 yılı itibaren kullanılmasının zorunlu hale getirilmesi adına çalışmalar başlatmıştı.

 Diğer taraftan atmosferdeki en önemli sera gazlarından biri olan CO₂ miktarının artması sonucu küresel ısınma ve iklim değişikliğinin meydana geldiği bilinen bir gerçektir. Küresel ısınma ve bunun sonucunda ortaya çıkan iklim değişikliği, ekonomik ve çevresel açıdan karbondioksitin (CO₂) yararlı organik bileşiklere dönüştürülmesi için çözüm arayışları devam etmektedir.

 Elektrikle çalışan araçların bataryalarının bor maddesi ile yapılması, karbondioksitin (CO₂) yararlı organik bileşiklere dönüştürülmesi için yeni etkin katalizörlerin geliştirilmesinden hareketle Harran Üniversitesi bilim insanlarının yapmış olduğu çalışma, dünya çapında çok anlamlı bir buluş özelliğini taşımaktadır.

 BULUŞ, İLERDE ÜLKE EKONOMİSİNE ÖNEMLİ KATKILAR SAĞLAYACAK

 Harran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi ve HÜBTAM Müdürü Prof. Dr. Ahmet Kılıç, Hilvan Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyelerinden Dr. Öğr. Üyesi Emine Aytar ile Bilim ve Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (HÜBTAM) uzmanlarından Eyyüp Yaşar’ın “Nötral ve Katyonik Bor Komplekslerinin Sentezi” isimli buluşu, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenerek patent aldı.

Harran Üniversitesi Rektörlüğünün patent sahibi olarak yer aldığı buluş, bor içeren bileşiklerin güneş pilleri, süper kapasitör, organik ışık yayan diyotlar, doğrusal olmayan optik uygulamalar ilgili yeni bir buluş özelliğini taşımaktadır.

Ayrıca Harran Üniversitesi akademisyenleri; optik elektronik uygulamalarda floresans ve lüminesans boyalar, medikal uygulamalarda biyomoleküler proplar, katalizör vb. olarak birçok alanda kullanılabilmesini sağlayan yeni nötral ve katyonik bor komplekslerinin sentezi ile ilgili önemli bir çalışma ortaya koyarak literatürdeki yerini aldı.

Bu patent kapsamında sentezlenen nötral ve katyonik bor kompleksleri karbon dioksitin epoksitler ile halkalı karbonatlara dönüşmesi reaksiyonunda katalizör olarak test edildi. Yapılan buluş konusu sentezler ile katalitik deneylerde katyonik yapıdaki bor katalizörünün en iyi katalitik aktiviteyi gösterdiği ortaya konulmuştur. Bu çalışmanın, bor türevlerinin diğer katalitik sınıflarda olduğu gibi CO₂‘nin ticarileşmiş katma değeri yüksek kimyasal ürünlere dönüşümü çalışmalarında da etkin ve seçici bir katalizör olduğu tespit edilmiştir.

Bu patent kapsamında tasarlanan nötral ve iyonik yapıdaki bor içeren bileşikler geniş kullanım alanına sahip olması ve maliyeti düşük yeni bir teknoloji sunmasından dolayı gelecekte de birçok uygulama alanında kullanılması öngörülmektedir. Bu ve benzeri çalışmalar ülkemizin katma değeri yüksek bor ürünlerini üretme stratejisine katkı sağlayarak, ileriki zaman dilimlerinde hedeflenen BOREN ve diğer ilgili kuruluşlarla iş birliğine gidilmesi açısından da önem kazanmaktadır.